Ấn Độ tụt hậu trong cuộc đua AI toàn cầu: Khoảng cách 5 năm với Mỹ và Trung Quốc

https://www.bbc.com/news/articles/cp8qglr9r74o

Ấn Độ tìm kiếm bước đột phá về AI – nhưng có đang tụt lại phía sau?

Nikhil Inamdar, BBC News
@Nik_inamdar

Ấn Độ vẫn chưa phát triển được mô hình ngôn ngữ nền tảng như DeepSeek – công nghệ giúp vận hành các chatbot và ứng dụng AI tạo sinh khác.

Hai năm sau khi ChatGPT làm chấn động thế giới, DeepSeek của Trung Quốc tiếp tục khuấy động ngành công nghệ bằng cách giảm mạnh chi phí phát triển các ứng dụng AI tạo sinh.

Nhưng khi cuộc đua AI toàn cầu ngày càng nóng lên, Ấn Độ dường như đang tụt lại phía sau, đặc biệt là trong việc tạo ra một mô hình ngôn ngữ nền tảng của riêng mình.

Chính phủ khẳng định rằng một sản phẩm tương đương với DeepSeek do Ấn Độ tự phát triển sẽ sớm ra mắt. Họ đang cung cấp cho các startup, trường đại học và nhà nghiên cứu hàng nghìn con chip cao cấp để phát triển mô hình này trong chưa đầy 10 tháng.

Nhiều lãnh đạo AI toàn cầu cũng liên tục ca ngợi tiềm năng của Ấn Độ trong thời gian gần đây.

Sau khi tỏ ra hoài nghi ban đầu, CEO OpenAI Sam Altman trong tháng này đã thay đổi quan điểm và cho rằng Ấn Độ nên đóng vai trò hàng đầu trong cuộc cách mạng AI. Hiện tại, Ấn Độ là thị trường lớn thứ hai của OpenAI tính theo số lượng người dùng.

Những ông lớn khác như Microsoft cũng đang đầu tư mạnh – cam kết 3 tỷ USD (2,4 tỷ bảng Anh) vào hạ tầng đám mây và AI. Jensen Huang của Nvidia cũng nhấn mạnh tài năng kỹ thuật "vô song" của Ấn Độ là chìa khóa mở ra tiềm năng trong tương lai.

Với 200 startup đang hoạt động trong lĩnh vực AI tạo sinh, hệ sinh thái khởi nghiệp tại Ấn Độ đang rất sôi động.

Nhưng dù sở hữu nhiều yếu tố quan trọng để thành công, Ấn Độ vẫn có nguy cơ tụt lại nếu không có những cải cách căn bản về giáo dục, nghiên cứu và chính sách nhà nước, theo ý kiến của các chuyên gia.

Trung Quốc và Mỹ đã có "lợi thế đi trước từ 4 đến 5 năm" nhờ đầu tư mạnh vào nghiên cứu học thuật và ứng dụng AI vào quân sự, thực thi pháp luật cũng như phát triển mô hình ngôn ngữ lớn, theo chuyên gia phân tích công nghệ Prasanto Roy.

Dù nằm trong top 5 toàn cầu theo Chỉ số AI Vibrancy của Stanford – bảng xếp hạng các quốc gia dựa trên các tiêu chí như bằng sáng chế, tài trợ, chính sách và nghiên cứu – nhưng Ấn Độ vẫn tụt xa so với 2 siêu cường này trong nhiều lĩnh vực quan trọng.

Từ năm 2010 đến 2022, Trung Quốc và Mỹ lần lượt chiếm 60% và 20% tổng số bằng sáng chế AI toàn cầu. Trong khi đó, Ấn Độ chỉ chiếm chưa đến 0,5%.

Các startup AI của Ấn Độ cũng chỉ nhận được một phần nhỏ so với khoản đầu tư tư nhân mà các công ty Mỹ và Trung Quốc nhận được vào năm 2023.

Trong khi đó, sứ mệnh AI do nhà nước tài trợ của Ấn Độ chỉ trị giá 1 tỷ USD – quá nhỏ bé so với kế hoạch Stargate trị giá 500 tỷ USD của Mỹ nhằm xây dựng hạ tầng AI khổng lồ, hay sáng kiến 137 tỷ USD của Trung Quốc để trở thành trung tâm AI vào năm 2030.

Modi tại Hội nghị AI ở Paris – 15% nhân lực AI toàn cầu là người Ấn Độ, nhưng phần lớn rời khỏi đất nước

Thành công của DeepSeek đã cho thấy AI có thể được xây dựng trên các con chip cũ, ít tốn kém hơn – điều mà Ấn Độ có thể học hỏi. Nhưng theo Jaspreet Bindra, người sáng lập một công ty tư vấn về AI, vấn đề lớn nhất là thiếu vốn đầu tư dài hạn từ cả ngành công nghiệp lẫn chính phủ.

"Dù có thông tin rằng DeepSeek phát triển mô hình chỉ với 5,6 triệu USD, thực tế đằng sau đó là một khoản vốn lớn hơn nhiều."

Một thách thức khác là thiếu các bộ dữ liệu chất lượng cao dành riêng cho Ấn Độ để đào tạo AI bằng các ngôn ngữ khu vực như Hindi, Marathi hay Tamil – điều đặc biệt quan trọng trong bối cảnh đa dạng ngôn ngữ của Ấn Độ.

Nhưng dù có nhiều vấn đề, Ấn Độ vẫn vượt xa so với tiềm lực của mình về nhân tài – chiếm 15% lực lượng lao động AI toàn cầu.

Tuy nhiên, theo nghiên cứu của Stanford về di cư nhân lực AI, ngày càng có nhiều tài năng rời khỏi đất nước.

Nguyên nhân một phần là do "những đổi mới nền tảng trong AI thường xuất phát từ các phòng thí nghiệm R&D trong trường đại học và doanh nghiệp," Bindra nhận định.

Ấn Độ lại thiếu một môi trường nghiên cứu hỗ trợ, với rất ít đột phá công nghệ sâu từ khu vực học thuật và doanh nghiệp.

Cuộc cách mạng thanh toán của Ấn Độ thành công nhờ sự hợp tác chặt chẽ giữa chính phủ, doanh nghiệp và giới học thuật – và Bindra cho rằng mô hình này cần được áp dụng cho AI.

Hệ thống thanh toán UPI (Unified Payment Interface), do một tổ chức chính phủ phát triển, đã thay đổi hoàn toàn cách giao dịch tại Ấn Độ, cho phép hàng triệu người thanh toán chỉ bằng một cú nhấp chuột hoặc quét mã QR.

Ngành gia công phần mềm trị giá 200 tỷ USD của Bengaluru, nơi có hàng triệu lập trình viên, lẽ ra phải dẫn đầu tham vọng AI của Ấn Độ. Nhưng các công ty công nghệ chưa bao giờ chuyển trọng tâm từ các dịch vụ giá rẻ sang phát triển công nghệ AI nền tảng cho người tiêu dùng.

"Khoảng trống lớn này đã bị bỏ lại cho các startup lấp đầy," Roy nhận định.

Ông không chắc liệu các startup và chính phủ có thể gánh vác trọng trách này đủ nhanh hay không, đồng thời cho rằng thời hạn 10 tháng mà bộ trưởng đề ra chỉ là phản ứng nhất thời trước sự xuất hiện bất ngờ của DeepSeek.

"Tôi không nghĩ Ấn Độ có thể tạo ra thứ gì giống như DeepSeek trong vài năm tới," ông nói. Đây cũng là quan điểm của nhiều người khác.

Tuy nhiên, Ấn Độ có thể tiếp tục xây dựng và tinh chỉnh các ứng dụng dựa trên những nền tảng mã nguồn mở như DeepSeek để "vượt lên trong cuộc đua AI", theo Bhavish Agarwal, người sáng lập Krutrim – một trong những startup AI đầu tiên của Ấn Độ.

Về lâu dài, việc phát triển mô hình nền tảng là điều thiết yếu để đảm bảo quyền tự chủ chiến lược trong lĩnh vực này, giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu và tránh nguy cơ bị trừng phạt, theo ý kiến chuyên gia.

Ấn Độ cũng cần tăng cường năng lực tính toán hoặc hạ tầng phần cứng để vận hành các mô hình này – đồng nghĩa với việc phải sản xuất chip bán dẫn, một lĩnh vực vẫn chưa thực sự khởi sắc.

Tất cả những yếu tố này cần phải đi vào quỹ đạo trước khi khoảng cách với Mỹ và Trung Quốc có thể được thu hẹp đáng kể.

India seeks AI breakthrough - but is it falling behind?

Nikhil Inamdar, BBC News
@Nik_inamdar

India has still not developed its own foundational language model like DeepSeek that's used to power things like chatbots
Two years after ChatGPT took the world by storm, China's DeepSeek has sent ripples through the tech industry by collapsing the cost for developing generative artificial intelligence applications.

But as the global race for AI supremacy heats up, India appears to have fallen behind, especially in creating its own foundational language model that's used to power things like chatbots.

The government claims a homegrown equivalent to DeepSeek isn't far away. It is supplying startups, universities and researchers with thousands of high-end chips needed to develop it in under 10 months.

A flurry of global AI leaders have also been talking up India's capabilities recently.

After being initially dismissive, OpenAI CEO Sam Altman this month said India should be playing a leading role in the AI revolution. The country is now OpenAI's second largest market by users.

Others like Microsoft have put serious money on the table – committing $3bn (£2.4bn) for cloud and AI infrastructure. Nvidia's Jensen Huang also spoke of India's "unmatched" technical talent as a key to unlocking its future potential.

With 200 startups working on generative AI, there's enough entrepreneurial activity under way too.

But despite having key ingredients for success in place, India risks lagging behind without basic structural fixes to education, research and state policy, experts say.

China and the US already have a "four to five year head-start", having invested heavily in research and academia and developed AI for military applications, law enforcement and now large language models, technology analyst Prasanto Roy told the BBC.

Though in the top five globally on Stanford's AI Vibrancy Index – which ranks countries on metrics such as patents, funding, policy and research – India is still far behind the two superpowers in many key areas.

China and the US were granted 60% and 20% of the world's total AI patents between 2010 and 2022 respectively. India got less than half a percent.

India's AI startups also received a fraction of the private investment that US and Chinese companies got in 2023.

India's state-funded AI mission, meanwhile, is worth a trifling $1bn compared with the staggering $500bn the US has earmarked for Stargate - a plan to build massive AI infrastructure in the US - or China's reported $137bn initiative to become an AI hub by 2030.

Getty Images The image shows Narendra Modi, India's prime minister, on the podium speaking at the AI Action Summit in Paris in February 2025. There's also a big screen live streaming his speech right behind the stage where he is standing. Getty Images
Modi at the AI Action Summit in Paris - 15% of the world's AI talent is Indian, but most migrate out of the country

While DeepSeek's success has demonstrated that AI models can be built on older, less expensive chips - something India can take solace from - lack of "patient" or long-term capital from either industry or government is a major problem, says Jaspreet Bindra, founder of a consultancy that builds AI literacy in organisations.

"Despite what has been heard about DeepSeek developing a model with $5.6m, there was much more capital behind it."

Lack of high-quality India-specific datasets required for training AI models in regional languages such as Hindi, Marathi or Tamil is another problem, especially given India's language diversity.

But for all its issues, India punches far above its weight on talent – with 15% of the world's AI workers coming from the country.

The issue though, as Stanford's AI talent migration research shows, is that more and more of them are choosing to leave the country.

This is partly because "foundational AI innovations typically come from deep R&D in universities and corporate research labs", Mr Bindra says.

And India lacks a supporting research environment, with few deep-tech breakthroughs emerging from its academic and corporate sectors.

The enormous success of India's payments revolution was due to strong government-industry-academia collaboration - a similar model, he says, needs to be replicated for the AI push.

The Unified Payment Interface (UPI), a digital payment system developed by a government organisation, has revolutionised digital payments in India, allowing millions to transact at the click of a button or by scanning a QR code.

India's payments revolution was a result of strong government-industry-academia collaboration
Bengaluru's $200bn outsourcing industry, home to millions of coders, should have ideally been at the forefront of India's AI ambitions. But the IT companies have never really shifted their focus from cheap service-based work to developing foundational consumer AI technologies.

"It's a huge gap which they left to the startups to fill," says Mr Roy.

He's unsure though whether startups and government missions can do this heavy lifting quickly enough, adding that the 10-month timeline set by the minster was a knee-jerk reaction to DeepSeek's sudden emergence.

"I don't think India will be able to produce anything like DeepSeek at least for the next few years," he adds. It is a view many others share.

India can, however, continue to build and tweak applications upon existing open source platforms like DeepSeek "to leapfrog our own AI progress", Bhavish Agarwal, founder of one of India's earliest AI startups Krutrim, recently wrote on X.

In the longer run though, developing a foundational model will be critical to have strategic autonomy in the sector and reduce import dependencies and threats of sanctions, say experts.

India will also need to increase its computational power or hardware infrastructure to run such models, which means manufacturing semiconductors - something that's not taken off yet.

Much of this will need to fall in place before the gap with the US and China is narrowed meaningfully.